Fundusze Zarządzane Aktywnie a Inwestycje Pasywne

Fundusze Zarządzane Aktywnie a Inwestycje Pasywne

Aktywne inwestowanie jest jak stawianie zakładów na to, kto wygra mistrzostwa świata w siatkówce. Pasywne inwestowanie byłoby jak posiadanie całej ligi siatkarskiej, a tym samym zbieranie zysków ze sprzedaży biletów i gadżetów niezależnie od tego, która drużyna wygrywa.

Aktywne inwestowanie oznacza, że Ty (lub zarządzający funduszem inwestycyjnym lub inny doradca inwestycyjny) zamierzasz użyć podejścia, które zazwyczaj obejmuje analizę fundamentalną, analizę mikro- i makroekonomiczną i/lub analizę techniczną. Sądzisz, że wybranie inwestycji w ten sposób może przynieść lepsze wyniki niż posiadanie całego segmentu rynku.

Wykorzystanie analogii inwestycyjnej do sportu

Korzystając z analogii ligi siatkarskiej – można studiować zawodników i trenerów, iść na trening przed sezonem i w oparciu o swoje analizy obstawiać, która drużyna będzie na szczycie przez cały rok. Czy jesteś gotów postawić swoje pieniądze na prawidłowy wybór? Aktywny inwestor lub aktywna strategia właśnie to robi.

Przy pasywnym podejściu inwestycyjnym, kupiłbyś fundusze indeksowe i posiadałbyś całe spektrum dostępnych akcji i obligacji. Byłoby to jak posiadanie ligi sportowej. Nie każda drużyna wygra, ale nie obchodzi cię to ponieważ wiesz, że jakiś produkt co roku będzie sprzedawany. Z pasywnym podejściem możesz jedynie zarabiać na podstawie wspólnego wyniku wszystkich zgromadzonych akcji i obligacji.

Porównanie Aktywnie i Pasywnie Zarządzanych Funduszy

Gdy przyjrzymy się funduszom inwestycyjnym, to aktywnie zarządzany o dużej kapitalizacji, będzie starał się wybrać najlepsze 20 akcji notowanych w Indeksie WIG. Fundusz pasywny, czyli fundusz indeksowy, będzie posiadał wszystkie akcje tego indeksu, bez próby selekcji.

Co roku prowadzone są badania mające na celu porównanie zwrotów aktywnie zarządzanych funduszy inwestycyjnych ze zwrotami pasywnie zarządzanych funduszy. Badania te pokazują, że w ujęciu łącznym, w dłuższych okresach aktywnie zarządzane fundusze generalnie nie przynoszą zwrotów wyższych niż ich bierne odpowiedniki.

Fundusze aktywne zwykle wiążą się z wyższymi kosztami. Zarządzający funduszem musi najpierw zebrać dodatkowe zyski, by pokryć swoje koszty, zanim inwestor będzie mógł zobaczyć wyniki, które są wyższe niż porównywalny fundusz indeksowy.

Dlaczego aktywne podejście kosztuje więcej? Prowadzenie analiz wymaga czasu, a aktywnie zarządzane fundusze wydają więcej pieniędzy na koszty ogólne i personel. Ponadto, mają one wyższe koszty transakcyjne ponieważ kupują i sprzedają akcje. Jeśli indeks zyskuje 10%, a fundusz generuje rocznie 3% kosztów, musi zarobić 13% tylko po to, aby uzyskać zwrot netto odpowiadający całemu indeksowi.

Istnieje rozbieżność między pasywnymi funduszami a funduszami indeksowymi. Wszystkie fundusze indeksowe są formą pasywnego inwestowania, ale nie wszystkie pasywnie zarządzane fundusze są funduszami indeksowymi.

Czy wiesz, że już teraz możesz…?

Ostrzeżenie o ryzyku: 62% rachunków inwestorów detalicznych traci pieniądze inwestując z tym dostawcą. Upewnij się, czy możesz sobie pozwolić na podjęcie wysokiego ryzyka utraty pieniędzy.

Mylne wyobrażenia na temat aktywnego i pasywnego inwestowania

W większości przypadków debata koncentruje się na tym, czy fundusz inwestycyjny może osiągnąć lepsze wyniki niż jego indeks. Przykładowo, wyniki badań mogą dotyczyć tego, o ile fundusze o dużej kapitalizacji osiągają lepsze wyniki niż indeks WIG 20. Jednak wiele funduszy i podejść inwestycyjnych nie jest zarezerwowanych wyłącznie dla danego rodzaju akcji lub obligacji.

Na przykład uśrednione fundusze mogą być w stanie posiadać akcje o dużej lub małej kapitalizacji w zależności od tego co analitycy uważają za najlepsze rozwiązanie. W tym przypadku można zmierzyć długoterminowe wyniki takiego funduszu w stosunku do czegoś takiego jak WIG, a nie koniecznie WIG 20.

Dodatkowa dezorientacja wynika z faktu, że doradcy inwestycyjni mogą korzystać z pasywnych funduszy indeksowych, ale stosując alokację aktywów decydują, kiedy portfel powinien posiadać więcej lub mniej danej klasy aktywów. W ten sposób pasywne fundusze inwestycyjne są wykorzystywane w ramach podejścia aktywnego lub półaktywnego.

Pasywne inwestowanie obejmuje rentowność całego rynku

Kiedy weźmie się tę siatkarską analogię i zastosuje się ją do inwestowania, można przyjrzeć się całemu rynkowi akcji. Pasywny inwestor chce być właścicielem wszystkich akcji. Uważa, że przez długi czas działa kapitalizm i prawdopodobnie uzyska wyższe zyski z inwestowania na całym rynku akcji, niż próbując wybrać, które z nich będą lepsze od całego rynku.

Celem pasywnego podejścia rynkowego jest wykorzystanie czegoś, co nazywa się premią za ryzyko kapitałowe. Takie podejście mówi, że należy zrekompensować podjęcie ryzyka kapitałowego wyższymi zwrotami.

Bierne inwestowanie jest bardziej efektywne podatkowo

Pasywnymi funduszami handluje się rzadko, więc generują one niższe opłaty. Ponadto realizują one mniej zysków, które wpływają na wysokość zeznania podatkowego. Jeśli inwestujesz za pomocą rachunków nieemerytalnych, oznacza to, że pasywne podejście inwestycyjne powinno zmniejszyć bieżące koszty podatkowe.

Jeśli chcesz połączyć podejście aktywne i pasywne, możesz zastanowić się nad włączeniem aktywnie zarządzanych funduszy do kont chronionych podatkiem, np. indywidualnego konta emerytalnego.

Pasywne inwestowanie odpowiednie dla większości inwestorów

Jak wielu twoich przyjaciół lub współpracowników kiedykolwiek powiedziało, że posługuje się strategią pasywnego inwestowania? Prawdopodobnie bardzo niewielu, a właśnie to powinni robić. Tylko nieliczni potrafią zarabiać pieniądze jako aktywni inwestorzy. Natomiast ci, którzy potrafią, z czasem zapewne i tak zostaną pokonani przez rynek.

Nie traktuj inwestowania jako sposobu na szybkie zarabianie pieniędzy. Najbardziej udanymi inwestorami są ci, którzy inwestują w dłuższej perspektywie czasowej i rozumieją, że sposób budowania majątku to zyski spotęgowane w czasie z rozsądnym ryzykiem to.

Czy warto inwestować w fundusze pasywne?

W jednym z ostatnich artykułów wskazywaliśmy, że na skutek implementacji unijnej dyrektywy MiFID II mogą znacznie wzrosnąć koszty zarządzania kapitałem w Europie. W efekcie na atrakcyjności mają zyskać fundusze pasywne, które są tańsze od produktów zarządzanych aktywnie.

Zapisz się na Newsletter

Co zyskujesz?

Powiadomienia o ważnych wydarzeniach i nowościach rynkowych, najnowsze
oceny i raporty oraz zawsze aktualną listę TOP5 funduszy inwestycyjnych.

Celem funduszy pasywnych, zwanych także indeksowymi, jest jak najlepsze odwzorowanie benchmarku do którego się odnoszą. Takie rozwiązanie pozwala istotnie zredukować koszty, bowiem przesłankę do ulokowania kapitału w aktywo stanowi nie przygotowana wcześniej prognoza jego wyceny, ale fakt, że wchodzi ono w skład portfela indeksu referencyjnego. Fundusze pasywne mogą odwzorowywać pozycję długą w danym indeksie (stopa zwrotu rośnie gdy indeks rośnie) lub krótką (stopa zwrotu rośnie gdy indeks spada).

Na polskim rynku aktualnie dostępnych jest dziesięć funduszy indeksowych – są one oferowane przez Altus TFI, Amundi TFI, Ipopemę TFI oraz Quercus TFI. Za wyjątkiem jednego, wszystkie produkty zaliczane są do rozwiązań akcyjnych. Aż sześć z nich skupia się na polskim rynku – pięć produktów odnosi się do indeksu WIG20 (trzy to fundusze typu „short”) a dwa opierają się na indeksie mWIG40. Jeśli chodzi o fundusze inwestujące w akcje spółek zagranicznych, klienci mają do wyboru dwa kierunki – rynek amerykański, który reprezentuje indeks S&P500, oraz europejskie rynki rozwinięte, które są zgrupowane pod postacią wskaźnika MSCI EMU. Na rynku znajdziemy także produkt, który oferuje ekspozycję na rynek złota.

Chociaż paleta produktów nie jest szeroka, są one dość zróżnicowane pod kątem łatwości dostępu. Wśród nich znajdują się zarówno rozwiązania egalitarne, gdzie minimalna kwota wpłaty wynosi 100 zł, oraz produkty dość ekskluzywne, dostępne dla inwestorów posiadających co najmniej 160-200 tys. zł.

Dużą zaletą produktów pasywnych są niskie koszty zarządzania. W polskich funduszach deklarowane stawki opłat stałych za zarządzanie są generalnie niższe niż średnia wysokość opłat w poszczególnych grupach produktów. Co więcej, fundusze ING BSK Indeks MSCI EMU (ING BSK Fundusze Indeksowe SFIO) , ING BSK Indeks S&P 500 (ING BSK Fundusze Indeksowe SFIO) , Ipopema m-INDEKS FIO kategoria A oraz I popema m-INDEKS (Ipopema SFIO) pobierają najniższe opłaty w swoich grupach.

Niższe koszty pomagają osiągać lepsze wyniki. W ciągu minionych 12 miesięcy, omawiane produkty generalnie osiągały wyższe wyniki niż konkurencyjne fundusze z poszczególnych grup (z oczywistych względów produkty typu short stanowią wyjątek). Co więcej, w większości przypadków wartość ich jednostek wzrosła bardziej niż referencyjnych benchmarków. Najlepiej wypadły fundusze lokujące kapitał w akcje polskich małych i średnich spółek.

Choć w funduszach pasywnych decyzje inwestycyjne są podejmowane na innej podstawie niż w produktach aktywnych, stosowane metody alokacji kapitału są podobne. Fundusze Ipopema m-INDEKS FIO kategoria A oraz Ipopema m-INDEKS (Ipopema SFIO) angażują się bezpośrednio w akcje podmiotów wchodzących w skład indeksu mWIG40. Często stosowanym rozwiązaniem jest również lokowanie kapitału w jednostki innych funduszy, których zarządzający dążą do replikacji odpowiednich indeksów poprzez dokonywanie bezpośrednich inwestycji w papiery wartościowe emitentów wchodzących w skład danych indeksów. Taki model zastosowany jest m.in. w portfelach subfunduszy parasola ING BSK, których kapitał ulokowany jest w jednostki zagranicznych funduszy z grupy Amundi.

Fundusze pasywne wydają się być dobrym rozwiązaniem dla inwestorów, którzy chcą skorzystać na wzroście na rynku akcji, ale nie chcą podejmować nadmiernego ryzyka. Lokując kapitał w produkt pasywny inwestor zyskuje ekspozycję na wybrany przez siebie indeks, a osiągana stopa zwrotu jest co do zasady zbieżna (lub odwrotnie proporcjonalne w przypadku produktów typu short) z wzrostem danego wskaźnika. W efekcie nie ponosi on ryzyka związanego z ewentualnym nietrafnym doborem aktywów w portfelu.

Katarzyna Czupa
Analizy Online

Inwestowanie pasywne czy inwestowanie aktywne – co wybrać?

Od dawien dawna inwestorzy spierają się o lepszy styl inwestowania. Wyróżniają przeważnie dwa typy: inwestowanie aktywne i inwestowanie pasywne. Który z nich jest lepszy w długim terminie? Zaraz to zobaczymy.

Inwestowanie pasywne polega na naśladowaniu indeksu giełdowego, dosłownie. Dla przykładu inwestor chce naśladować indeks WIG 20. Wystarczy, że kupi 20 spółek z indeksu i po sprawie. Jednak na wstępie należy zauważyć, że inwestowanie pasywne stworzono z myślą o długim terminie. Najlepiej, aby termin inwestycyjny był dłuższy niż trzy lata. Wbrew powszechnej opinii, że inwestowanie pasywne jest dla laików, musimy posiadać wiedzę na temat poszczególnych instrumentów finansowych, a także podstawowej wyceny finansowej. Dlaczego? Prawdopodobnie nikt nie chce kupić całego indeksu na górce. Teraz już wiesz co to inwestowanie pasywne.

Inwestowanie aktywne, jak sama nazwa wskazuje, polega na wyszukiwaniu perełek, na którym możemy dorobić się kilkuset procent. Na samym początku nasza analiza rozpoczyna się od analizy globalnej czy też makroekonomicznej. Później szukamy odpowiedni sektor do inwestycji, dopiero na samym końcu szukamy odpowiedniej spółki. Uh! Dużo czasu i zachodu. Możemy także udać się do banku i nabyć jednostki funduszu inwestycyjnego. Niemniej jednak jest to najgorszy ze wszystkich możliwych scenariuszy. Dlaczego? Po pierwszy „doradcy” w banku nie zależy na naszym szczęściu, ale na swoim. Od sprzedanego produktu dostanie prowizję i to nie byle jaką. W ten sposób na samym starcie jesteśmy na przegranej pozycji…

Różnice w długim terminie

Przed sprawdzeniem wyników polskich funduszy inwestycyjnych na tle indeksu WIG 20 przyjrzyjmy się długoterminowym wynikom inwestycyjnym inwestorów zza oceanu. W tym celu przejrzymy statystyki przygotowanym przez Real Investment Advice. Uwaga dane mogą okazać się bardzo drastyczne.

źródło: Real Investment Advice

Powyższa grafika przedstawia średnie roczne stopy zwrotu od 12 miesięcy do 30 lat. Nas najbardziej będzie interesowała pierwsza oraz piąta kolumna w tabeli. W tym momencie porównamy stopy zwrotu funduszy z benchmarkiem jakim jest indeks S&P 500. Zatem przez ostatnie 12 miesięcy (liczone do maja 2020 roku) inwestorzy średnio zarobili 7,26 procent. W tym samym czasie indeks S&P 500 wzór o prawie 11,96 procent. Z pozoru różnica jest bardzo mała, a sama kwota nie zrobi różnicy, ale czym dalej w las tym coraz ciemniej…

Szokujący jest wynik 30 letni, ponieważ średnia stopa aktywnych inwestorów wynosi 3,98 procent, natomiast indeks S&P 500 zyskał średnio na wartości 10,16 procent! Różnica jest ogromna, gdzie się podziało 6,18 procent? Na to pytanie odpowiem już niebawem na podstawie polskich funduszy inwestycyjnych (spoiler – opłaty za specjalistów). A jaka jest różnica z zainwestowanym kapitale?

Gdybyśmy 30 lat temu rozpoczęli inwestowanie pasywne w indeks S&P500, to z 1000 USD mielibyśmy teraz ponad 18000 USD! W tym samym czasie aktywni inwestorzy zarobiliby 2224 USD, czyli ich inwestycja zostałaby zakończona na poziomie 3224 USD. W długim terminie różnica 2 procent zaczyna nabierać znaczenia, nieprawdaż? Tutaj wygrywa inwestowanie pasywne.

Czy się stoi czy się leży, kasa się należy…

Poruszymy temat polskich funduszy inwestycyjnych, ponieważ jest to temat bardzo ciekawy. Fundusze aktywne w Polsce mają się jak najlepiej, ponieważ prowizja naliczana za dystrybucję oraz za zarządzanie ukształtowała się na najwyższym poziomie w Europie. Dobrze wiedzieć, że mamy najlepszych specjalistów w branży. Poniżej znajduje się opracowanie zawierające opłaty za zarządzanie oraz dystrybucję jednostek funduszy przygotowane przez portal Analizy.pl – średnie opłaty w funduszach inwestycyjnych skierowanych do szerokiego grona odbiorców.

Opłata dystrybucyjna pobierana jest jednorazowo. Maksymalną stawkę przyjęto na poziomie 4 procent wpłacanej kwoty. Czy to dużo? Jak najbardziej! Przy inwestycji 100 000 tysięcy polskich złotych w fundusz akcji i opłacie manipulacyjnej rzędu 4 procent do funduszu trafia 96 tysięcy. Odrobienie haraczu jakim jest opłata za wejście w fundusz wynosi już 4,16 procent, czyli troszkę więcej.

Nie zapominaj o opłacie za zarządzanie

Dobra, ale sama opłata za wejście nie jest najgorsza – w ostateczności jest jednorazowa. Co roku natomiast pobierana jest opłata za zarządzanie. Rok w rok, czyli nie ważne, czy osiągnąłem dodatni zysk czy nie. Przy założeniu, że fundusz pobiera 4 procent opłaty za zarządzanie i ma 0 stopę zwrotu przez 5 lat, nasza strata wynosi 22 procent! Wyliczenia poniżej – całkowity koszt 5-letniej inwestycji po uwzględnieniu opłat przy założeniu zerowej stopy zwrotu z inwestycji (symulacja).

źródło: Analizy Online

Jak widać opłata za zarządzanie potrafi zmniejszyć wynik inwestycyjny o kilkadziesiąt procent w skali kilku lat. Jest to bardzo dużo. Jest to jeden z powodów, dla którego specjaliści radzą sobie gorzej niż szeroki rynek akcji. Z kolei przy założeniu 2-procentowej opłaty za zarządzanie i 2-procentowej opłaty manipulacyjnej po 5 latach przy zerowej stopie zwrotu ze 100 tysięcy zrobi się 89 tysięcy.

Oprócz powyższych opłat stopy zwrotu funduszy aktywnych pomniejszane są o prowizje. W ostateczności każdy z zarządzających musi się wykazać swoją wiedzą i udowodnić, że jest potrzebny. Każda transakcja generuje kolejny koszt, a pamiętajmy, że idzie z naszej kieszeni.

Aktywny fundusz a wiedza

Załóżmy, że jesteśmy laikami. Wolimy zainwestować w fundusz aktywny zarządzany przez profesjonalistów niż samemu podjąć się wyzwania (co racja to racja). Udajemy się do banku z myślą „dobra mam 10 tysięcy, kupię jakiś fundusz, why not?”. I tutaj zaczynają się komplikację. Wpadamy do banku i chcemy zakupić jednostki w funduszu otwartym. Pani daje nam listę, a tam 60 funduszy inwestycyjnych.

No to wybieramy ten najlepszy oczywiście. Sprawa załatwiona. Ale tutaj osoba za biurkiem odradza i wskazuje, że wyniki z przeszłości nie są gwarantowane w przyszłości (pełna zgoda). I decydujemy się na polecony fundusz, który akurat płaci bankowi największą prowizję od dystrybucji. Na tym nie koniec, jeżeli chcemy inne fundusze, to możemy wybrać fundusz aktywny z następujących grup:

• akcji polskich uniwersalne
• akcji rosyjskich
• akcji tureckich
• akcji zagranicznych pozostałe
• akcji zagranicznych sektora nieruchomości
• aktywów niepublicznych uniwersalne
• ………………………………….

Lista jest bardzo długa. I to jest dopiero grupa, a jak wybrać odpowiedni fundusz? Totolotek. W ostateczności jesteśmy skazani na pomoc osoby zasiadającej w banku, z którą mamy oczywisty konflikt interesów.

Wyniki funduszy aktywnych

Na wstępie pragnę zaznaczyć, że wyniki funduszy aktywnych nie są dokładne. Mamy tutaj do czynienia z kilkoma błędami statystycznymi, których dosyć trudno się pozbyć. Po pierwsze warto zastanowić się, które wyniki inwestycyjne są publikowane. Tylko tych funduszy, które przetrwały, zatem nie wiadomo ile z nich zostało zamkniętych lub co najgorsze – zbankrutowało. Następnie każdy z funduszy może troszkę podkolorować swoje wyniki, aczkolwiek wyniki inwestycyjne mają być publikowane według jednego standardu. Kolejnym problemem jest zmiana zarządzającego, czyli nie wiemy kto stoi za tymi liczbami.

Wracając do sedna przyjrzyjmy się, jak fundusze aktywne wypadły na tle indeksu WIG 20 w 2020 roku. Wyniki od początku stycznia do końca sierpnia są bardzo zaskakujące. Na 60 funduszy polskich akcji uniwersalnych tylko jeden pokonał indeks WIG 20! Tak tylko jeden, a przecież mieliśmy hossę. Najlepiej poradził sobie fundusz Novo Akcji (Novo FIO) – zyskał ponad 44,20 procenta. W tym samym czasie WIG20 wzrósł o nieco ponad 30 procent. Za to najgorzej wypadł fundusz Copernicus Akcji (Copernicus FIO), który zyskał dokładnie 0 procent! Średnia dla 60 funduszy wyniosła nieco ponad 16 procent. Tak jest, WIG 20 wygrał niemalże ze wszystkimi aktywnie zarządzanymi funduszami.

Aczkolwiek… Nie możemy mówić tylko, że fundusze są pazerne i… do skasowania. Gdybyśmy nie posiadali funduszy aktywnych, to kto inwestowałby w mało znane spółki? Prawdopodobnie nikt. Ale o tym nie tutaj. Warto zauważyć, że według nowoczesnej teorii zarządzania portfelem fundusz aktywny wynagradzany jest jedynie za ryzyko systematyczne. Ryzyko niesystematyczne jest w pełni dywersyfikowane, a do tego potrzebna jest duża wiedza. Dlatego przyjrzyjmy się, jak wcześniejsze fundusze wypadają na tle indeksu WIG 20 w dłuższym okresie czasu.

WIG20 a Novo i Copernicus

Zatem zobaczmy jak najlepszy fundusz Novo Akcji oraz najgorszy Copernicus wypadł na tle indeksu WIG 20 w długim terminie.

Powyższy wykres przedstawia trzy zmienne. Wartość wyjściowa równa jest 100 na lipiec 2020 roku (wtedy powstał fundusz Copernicus). Na biało został zaznaczony fundusz Copernicus, na pomarańczowo fundusz Novo akcji, natomiast benchmark został zaznaczony kolorem niebieskim. Z powyższego wykresu wynika kilka bardzo interesujących rzeczy.

Po pierwsze, fundusz Novo akcji jest dokładnym odzwierciedleniem WIG 20, ale w długim terminie całkowita stopa zwrotu jest mniejsza, ponieważ dochodzą opłaty za zarządzanie. Taktyka przyjęta przez zarządzających funduszem Novo jest wszechobecna. W takim przypadku moglibyśmy mówić o funduszu indeksowym, a nie aktywnie zarządzanym.

Z kolei najgorszy fundusz w tym roku może poszczycić się wyższą stopą zwrotu w długim terminie. Zaczął osiągać lepsze wyniki w 2020 roku, dlaczego? Być może dlatego, że w 2020 doszło do zmiany zarządzającego, dlatego z wyborem funduszu możemy mieć sporo problemów. Niemniej jednak pomniejszając stopę zwrotu o opłaty wyjdziemy na to samo. Z tego powodu bardzo trudno jest nam pobić rynek.

Inwestowanie pasywne czy inwestowanie aktywne?

Jak wykazała powyższa analiza warto się nad tym zastanowić. Pamiętajmy, że inwestując w szeroki indeks posiadamy już dywersyfikację na różne spółki giełdowe oraz osoby nimi zarządzające. Z kolei zmiana zarządzającego w funduszu inwestycyjnym może doprowadzić do zmiany alokacji aktywów. Ponadto opłaty za zarządzanie oraz opłaty za zmianę spółek w portfelu aktywnym pomniejszają nasz ostateczny wynik inwestycyjny. Pomijając wszystkie opłaty, musimy wybrać odpowiedni fundusz inwestycyjny, ale jak tego dokonać? Otóż jest to bardzo trudne zadanie, ponieważ osoba zasiadająca za biurkiem w banku wcale nie musi być specjalistą, w ostateczności zarabia na prowizji.